Η κόλαση που έγινε παράδεισος

Το παροπλισμένο αμιαντωρυχείο έδωσε τη θέση του σε έναν παραμυθένιο Βοτανικό Κήπο και χώρους χαλάρωσης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας

Του Χριστόφορου Νέστορος
Για έναν ολόκληρο αιώνα, ο άνθρωπος βάλθηκε να καταστρέψει μια από τις ομορφότερες γωνιές της Κύπρου, μετατρέποντάς τη σε κρανίου τόπο. Σήμερα ο ίδιος, αντιλαμβανόμενος το μέγεθος της καταστροφής που προξένησε, λίγο πριν η φύση του ξεπληρώσει με το ίδιο νόμισμα τα όσα υπέφερε εξαιτίας του, αποφάσισε να επανορθώσει.

Οι πληγές
Το σεληνιακό τοπίο που αντικρίζουμε κατευθυνόμενοι προς το Τρόοδος, το μεταλλείο του Αμιάντου με τα παροπλισμένα εργαστήρια και το γκρίζο χώμα, στο οποίο κάποτε χιλιάδες εργάτες έχυναν τον ιδρώτα και το αίμα τους για ένα κομμάτι ψωμί, άρχισε να μετατρέπεται από κόλαση σε έναν επίγειο παράδεισο. Μπορεί το μεταλλείο να έκλεισε το 1988, ωστόσο οι πληγές που άφησε πίσω του ήταν τεράστιες. Ο κίνδυνος των καρκινογόνων ουσιών ορθωνόταν ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τα κεφάλια των κατοίκων της περιοχής, ενώ οι πληγές που άφησε η επί χρόνια εξόρυξη έχασκαν ανοικτές στην καρδιά του Τροόδους.

Η αποκατάσταση
Με τα χρόνια, τα φλέγοντα αυτά ζητήματα άρχισαν να απασχολούν έντονα το κράτος, το οποίο αποφάσισε να δημιουργήσει τεχνική επιτροπή, αποτελούμενη από λειτουργούς των τμημάτων Υδάτων, Πολεοδομίας και Γεωλογικής Επισκόπησης, η οποία θα προετοίμαζε το έδαφος για το μεγαλύτερο έργο περιβαλλοντικής αποκατάστασης που εκτελέστηκε ποτέ στη χώρα μας. Η τιτάνια αυτή προσπάθεια αναγέννησης της κατεστραμμένης γης ξεκίνησε τελικά το 1995.Το πρώτο στάδιο του έργου αποκατάστασης περιλάμβανε τη σταθεροποίηση και τη διαμόρφωση των στείρων μπάζων, ώστε να αποτραπεί η μεταφορά τους στις καλλιέργειες της περιοχής, που θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια των προϊόντων. Ακολούθως ξεκίνησε η μεταφορά τεράστιων όγκων χώματος από άλλες περιοχές, που εναποτίθεντο στους τεράστιους κρατήρες στις πλαγιές του βουνού.

95 χιλιάδες δέντρα
Πάνω από 5 χιλιάδες κυβικά μέτρα χώματος ανά εκτάριο θα χρειαστούν μέχρι να επουλωθούν οριστικά οι πληγές και να επανέλθει το φυσικό περιβάλλον στην πρότερή του μορφή. Παράλληλα, τεράστιες ποσότητες από μείγματα σπόρων σκορπίστηκαν στις κατασκευασμένες αναβαθμίδες, και στη θέση της γκρίζας επιφάνειας έχουν φυτρώσει μέχρι στιγμής 95 χιλιάδες δέντρα και θάμνοι, από 15 αυτοφυή είδη. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του εγχειρήματος, αξίζει να αναφέρουμε ότι, κάθε χρόνο, φυτεύονται σε τάφρους και αναχώματα 5 με 7 χιλιάδες δέντρα. Ήδη έχουν καλυφθεί 105 εκτάρια, το 1/3 δηλαδή της κατεστραμμένης έκτασης στο χώρο λατόμευσης. Εκεί όπου δεν είναι εύκολη η φύτευση ή σπορά, χρησιμοποιείται η μέθοδος της υδροσποράς, όπου με τη βοήθεια ειδικού μηχανήματος εκτοξεύεται μείγμα σπόρων, κολλητικής ουσίας οργανικού λιπάσματος και υλικού κάλυψης πάνω σε πρανή. Το κόστος των εργασιών ανήλθε μέχρι στιγμής σε 5.260.000 ευρώ, ενώ μέσα στην επόμενη 20ετία, οπόταν και αναμένεται η ολοκλήρωση των εργασιών, θα δαπανηθούν ακόμη 15 εκατομμύρια.

Το γεωπάρκο
Τα 332 εκτάρια που καταλαμβάνει το παλιό μεταλλωρυχείο μετατρέπονται σταδιακά σε ένα απέραντο γεωπάρκο. Η αρχή έγινε με τη δημιουργία του Βοτανικού Κήπου Τροόδους, ενός σημαντικού χώρου εκπαίδευσης, που φέρει την ονομασία «Α. Γ. Λεβέντης», μετά τη γενναιόδωρη χορηγία του ιδρύματος. Σήμερα φιλοξενεί γύρω στα 150 είδη φυτών και ο αριθμός αυτός αναμένεται να ξεπεράσει τα 500 είδη μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, οπόταν και θα ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του. Η δημιουργία του κήπου θα συμβάλει ενεργά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας στην περιοχή, κυρίως με την προστασία απειλούμενων φυτών και την έρευνα. Ήδη συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE, που περιλαμβάνει δράσεις για εγκατάσταση απειλούμενων φυτών σε βοτανικούς κήπους.Επίσης, έχει υποβληθεί αίτηση για εγγραφή του στον Παγκόσμιο Σύνδεσμο Βοτανικών Κήπων και έχει εξασφαλιστεί η συνεργασία του Πανεπιστημίου Αθηνών για τη δημιουργία χώρων διατήρησης σπερμάτων σπάνιων φυτών καθώς και φυτών που κινδυνεύουν από τις κλιματικές αλλαγές και τις πυρκαγιές. Τα σπέρματα θα φυλάσσονται σε χαμηλές θερμοκρασίες αφού υποστούν ειδική επεξεργασία και θα μπορούν να διατηρούν τη βιωσιμότητά τους μέχρι και 200 χρόνια.

Το παρατηρητήριο
Παράλληλα, ένα-ένα τα εναπομείναντα κτήρια που βρίσκονται στην περίμετρο του μεταλλείου αξιοποιούνται για σκοπούς αναψυχής, τουρισμού και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Το κτήριο των πρώην γραφείων της Μεταλλευτικής Εταιρείας στεγάζει το Κέντρο Επισκεπτών του Βοτανικού Κήπου και έχει μετατραπεί σε πόλο έλξης για τους επισκέπτες που ενημερώνονται για τη χλωρίδα του Τροόδους, αλλά και την ιστορία του χωριού σε συνάρτηση με την ύπαρξη του μεταλλείου. Από το παρατηρητήριο που έχει δημιουργηθεί, οι επισκέπτες μπορούν να ξεκουραστούν αγναντεύοντας τα χωριά που βρίσκονται απλωμένα στα πόδια του βουνού. Κι αν ο καιρός το επιτρέπει, το μάτι μπορεί να φτάσει και μέχρι τη θάλασσα.Το κτήριο του παλιού δημοτικού σχολείου, που λειτουργούσε για τις ανάγκες των παιδιών των εργαζομένων, θα μετατραπεί σύντομα από το τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης σε Κέντρο Επισκεπτών του Γεωπάρκου Τροόδους. Ταυτόχρονα, η δημιουργία της τεχνικής λίμνης στο χώρο στον οποίο βρίσκεται ο κεντρικός κρατήρας, θα βελτιώσει την αισθητική του τοπίου και τη βιοποικιλότητα, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα νερό για τις ανάγκες αποκατάστασης.

Mια πολιτεία που έσβησε από το χάρτη
Η συστηματική εκμετάλλευση του αμιάντου άρχισε το 1904 και συνεχίστηκε μέχρι το 1988, οπόταν το ορυχείο έκλεισε οριστικά. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του, παρήχθησαν ένα εκατομμύριο τόνοι ινών αμιάντου από την εξόρυξη και επεξεργασία 130 εκατομμυρίων τόνων πετρώματος.Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 15 χιλιάδες άνθρωποι εργάζονταν εκτεθειμένοι στον αμίαντο κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, με αποτέλεσμα όσοι τουλάχιστον από αυτούς ζουν ακόμη, να αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα υγείας. Από το 1904 μέχρι το 1950 οι εργασίες γίνονταν σε μεγάλο βαθμό χειρωνακτικά με τη χρήση αξίνας και φτυαριού. Χιλιάδες είναι αυτοί που ασχολούνταν με την επεξεργασία και το διαχωρισμό των ινών αμιάντου από το πέτρωμα χωρίς τη λήψη προσωπικών μέτρων ασφάλειας. Για το λόγο αυτό τα εργατικά ατυχήματα ήταν συχνά.Ο αμίαντος φορτωνόταν σε βαγόνια 1,5 τόνου, που σπρώχνονταν από τους εργάτες πάνω σε ράγες προς τους μύλους. Από το 1923 μέχρι το 1945 λειτούργησε ο εναέριος σιδηρόδρομος μήκους 30 χιλιομέτρων που συνέδεε το μεταλλείο με τη Λεμεσό για μεταφορά του αμιάντου και εθεωρείτο ο μεγαλύτερος εναέριος σε όλο τον κόσμο. Οι περισσότεροι εργάτες διέμεναν σε πρόχειρα καταλύματα γύρω από το χώρο του μεταλλείου, τα οποία στη συνέχεια μετατράπηκαν σε μόνιμες κατοικίες. Ο οικισμός αυτός εξελίχθηκε σταδιακά σε οργανωμένη κοινότητα, τον Πάνω Αμίαντο, που έσφυζε από ζωή, με σχολείο, σύγχρονο νοσοκομείο, αρτοποιείο, κινηματογράφο, αστυνομικό σταθμό και καταστήματα. Ωστόσο, η επέκταση του αμιαντωρυχείου, που έτρωγε ακατάπαυστα τη σάρκα του Τροόδους, κατάπιε και την ακμάζουσα κοινότητα, που έμελλε να σβηστεί διαπαντός από το χάρτη.

Πηγή: Πολίτης online

«"Ναρκοπέδιο" αμιάντου ο ΟΣΕ»

"Ναρκοπέδιο" καρκινογόνου αμιάντου μήκους χιλιάδων χιλιομέτρων είναι οι γραμμές του ΟΣΕ! κατά ομολογία του πρώην διευθύνοντα συμβούλου του ΟΣΕ Κώστα Γιαννακού η γραμμή Παλαιοφάρσαλας-Καλαμπάκα είναι στρωμένη με 30.000 -40.000 τόνους σκύρου(πέτρες που υπάρχουν στις ράγες) που περιέχουν επικίνδυο αμίαντο.

Πηγή: Realnews
.................................

Το θέμα είχε απασχόληση τον τύπο και το 2005 όχι μόνο για τον αμίαντο στα σκύρα αλλά και στα τοιχώματα των επιβατικών βαγονιών. Δείτε το σχετικό δημοσίευμα της «Καθημερινής» εδώ:

http://3.bp.blogspot.com/_etd96PERqqU/TDF6LPK_JLI/AAAAAAAAC-U/5vyTPXM6IOs/s1600/%CE%9A%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B7.JPG

Πηγή: sidirodromikanea.blogspot.com